Odżelaziacz + odmanganiacz 495L kompletny ze złożem OTOMAN

Z pozoru czysta woda, może zawierać związki manganu i żelaza, które osadzają się w rurach i grożą uszkodzeniem domowym urządzeniom. Związki te stają się widoczne dopiero po napowietrzeniu wody, lub jej przegotowaniu. Jeśli Twoja woda zmienia kolor po zagotowaniu to znak, że trzeba zastosować odpowiednie środki w celu jej uzdatnienia.

Kompletny odżelaziacz wody 495 litrów z odmanganiaczem wraz ze złożem Otoman

Kompletne odżelaziacze wody o pojemności 495l. ze złożem Otoman są doskonałym rozwiązaniem kwestii uzdatniania wody w przypadku odbiorców o dużym zapotrzebowaniu na wodę użytkową. Dostępny w zestawie z urządzeniem jest również aspirato niezbędny w pierwszym etapie uzdatniania, oraz dysza rozbryzgowa.
Urządzenie jest umieszczane w orientacji pionowej, dzięki czemu przy naprawdę dużej pojemności, zajmuje niewielką powierzchnię. Obudowa wykonana jest ze stali ocynkowanej, co daje gwarancję trwałości i odporności na korozję.
Duża wydajność, jaką zapewnia ten doskonały odżelaziacz do wody, pozostaje w dobrej proporcji z ceną eksploatacji, dzięki czemu przy dużym zapotrzebowaniu wybierane jest właśnie to urządzenie.

Jak wygląda proces uzdatniania wody?

Na początek woda zaraz po pobraniu z ujęcia musi być napowietrzona. W wyniku procesu napowietrzenia, wytrącają się w niej związki żelaza i manganu.
Następnie woda, która stanowi teraz coś w rodzaju zawiesiny, jest przepuszczana przez wielowarstwowe złoże filtracyjne Otoman. We wnętrzu złoża osadzają się drobiny wytrąconych w czasie napowietrzania zanieczyszczeń, a czysta woda może być wpuszczona do instalacji.
Złoże w określonych odstępach czasu musi być przepłukiwane, aby na dłużej zachowało swoje właściwości. Przepłukiwanie złoża polega po prostu na skierowaniu strumienia wody manualnie w przeciwnym kierunku.

W celu ustalenia, jakiego konkretnie odżelaziacza potrzebujesz, warto jest poddać badaniu próbkę wody w najbliższej stacji Sanepid. Dzięki temu dowiesz się, jakie związki chemiczne i w jakim stężeniu, występują w Twojej wodzie, co pozwoli na jak najlepsze dobranie odżelaziacza przed zakupem.

Zawartość zestawu:

• Odżelaziacz wody 495L WIMEST ocynkowany
• złoże OTOMAN 5 szt (w sumie ~600 kg)
• dysza rozbryzgowa
• aspirator
• karta gwarancyjna z instrukcją obsługi
• dowód zakupu

Sposób dostawy

Prosimy o kontakt telefoniczny celem ustalenia możliwości transportu i kosztów dostawy (ze względu na wysokość zbiornika wynoszącą 200 cm nie jest możliwa wysyłka firmą kurierską).

Uwaga: W sieci można znaleźć "odżelaziacze Premium". Te zestawy nie zostały wyprodukowane przez Wimest. Są to odżelaziacze wykorzystujące zbiorniki innego producenta, całe komplety nie posiadają certyfikatów i badań, które przeszły produkty marki Wimest.

Przyczyny problemów z pracą systemów nawodnieniowych

Problemy, jakie mogą dotknąć użytkowników systemów nawadniających, są wielorakie – począwszy od uszkodzenia pompy zasilającej cały system, przez awarie układów sterujących automatyką nawodnieniową, aż do kłopotów dotykających samą instalację nawodnieniową. Problemy najczęściej pojawiające się w instalacjach to niedrożności, za których powstawanie odpowiadają czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne.

Do pierwszej grupy należą ziarna piasku, słabo rozpuszczalne związki mineralne i drobne cząsteczki gleby. Dostają się one do instalacji zupełnie pozbawionej filtrów, tam, gdzie filtry są uszkodzone lub gdzie parametry dobrano źle w stosunku do zawartości zanieczyszczeń w wodzie.

Wśród zanieczyszczeń chemicznych, najczęściej powodujących zatykanie się instalacji nawodnieniowych, najważniejsze są węglany i wodorowęglany wapnia i magnezu, odpowiadające za twardość wody. Jeśli zawartość jonów wodorowęglanowych jest wyższa niż 350 mg w litrze, taka woda nie może być używana do nawadniania bez uprzedniego uzdatniania. Używanie jej może prowadzić do wytrącania się białych lub szarych osadów zatykających system nawadniający. Zapychanie się ujść kroplowników i kapilar może być też powodowane przez dużą zawartość rozpuszczonego żelaza w wodzie. Kiedy rozpuszczalne, dwuwartościowe żelazo kontaktuje się z powietrzem, dochodzi do jego utlenienia i wytrącenia się formy nierozpuszczalnej, tworzącej osady o rdzawym kolorze. Z zażelazioną wodą można sobie poradzić, stosując odżelaziacz do wody.

Do czynników biologicznych, powodujących zatykanie kapilar, należą bakterie i glony, które rozwijają się wewnątrz przewodów nawodnieniowych, tworzą biofilm na ich powierzchniach, wykorzystują składniki odżywcze z pożywki. Ich obecność często objawia się widocznymi na wylotach kroplowników gęstymi kożuchami koloru zielonego (glony), kremowego, białego lub innego (bakterie).

Czyszczenie systemu nawadniającego

Jeśli układ przewodów nawadniających nie był płukany przed zimą, na wiosnę warto go przepłukać w celu usunięcia zalegających w nich zanieczyszczeń. Do usuwania mikroorganizmów oraz zanieczyszczeń organicznych trzeba użyć związków silnie utleniających, takich jak podchloryn sodowy czy perhydrol. Z kolei w celu oczyszczenia przewodów z zanieczyszczeń mineralnych trzeba zastosować kwas. W tym celu stosuje się kwas azotowy lub mrówkowy.

Trzeba jednak pamiętać, że wyżej wymienione związki stosowane są w dużych, toksycznych dla roślin stężeniach, dlatego przed każdym zabiegiem trzeba usunąć kroplowniki i kapilary z bezpośredniego sąsiedztwa roślin. Bywa to trudne, jednak w przypadku silnego zanieczyszczenia przewodów może to być jedyna metoda chroniąca nas przed kosztami wymiany całej instalacji.

Czyszczenie przewodów musi poprzedzać ich dezynfekcję.

Dezynfekcję i usuwanie zanieczyszczeń organicznych zaczyna się od napełnienia systemu 15% roztworem podchlorynu sodowego w dawce 3 litrów na 100 litrów wody i pozostawienia w przewodach na 6 godzin. Po tym czasie roztwór usuwa się przez jego wykroplenie z kroplowników i kapilar oraz napełnia system na nowo świeżym roztworem podchlorynu (3 litry na 200 litrów wody). Tym razem roztwór pozostawia się na 24 godziny, a po tym czasie przepłukuje system czystą wodą przy otwartych końcach rur nawadniających. Po płukaniu zamyka się wyloty i przepłukuje kroplowniki czystą wodą. W przypadku stosowania do dezynfekcji perhydrolu stosuje się 0,5 litra tego związku na 100 litrów wody i pozostawia się roztwór na 12 godzin, a dopiero po tym czasie płucze. Perhydrol można jednak stosować w czasie sezonu wegetacyjnego, ponieważ nie ma on tak toksycznego działania na rośliny, jak podchloryn sodowy. Perhydrolu można także używać do dezynfekcji wody do podlewania i fertygacji, dzięki czemu ogranicza się rozwój mikroorganizmów powodujących rozwój biofilmu w wężach i kroplownikach, a także likwiduje się patogeny odpowiedzialne za rozwój chorób.

Dopiero po starannym wypłukaniu podchlorynu lub perhydrolu można przystąpić do czyszczenia przewodów z użyciem kwasu. Stosuje się 38% kwas azotowy w dawce 3 litry na 100 litrów wody. Roztwór pozostawia się na 6 godzin, po tym czasie kropelkuje się go i ponownie napełnia układ takim samych roztworem na 24 godziny. Po tym czasie płucze się przewody i kroplowniki czystą wodą.

Warto też przejrzeć pojedyncze kapilary, wymontować te zatkane i w razie potrzeby przeczyścić je z osadów i innych zanieczyszczeń. Podobnie postępuje się z zatkanymi wężykami.

Inne zabiegi konserwacyjne

W systemach nawadniających ważną rolę odgrywają filtry. Przed sezonem wegetacyjnym należy je przejrzeć i w razie potrzeby wyczyścić. W okresie wegetacyjnym można zastosować co jakieś dwa-trzy tygodnie tzw. czyszczenie zapobiegawcze, które polega na dokładnym przepłukaniu całego układu wodą lub pożywką o ciśnieniu podwyższonym do około 3 atmosfer. Koniecznie jednak trzeba sprawdzić, czy elementy układu nawodnieniowego wytrzymają takie ciśnienie.

Prawidłowo przygotowany przed sezonem wegetacyjnym układ nawodnieniowy pozwoli na prawidłowe zaopatrzenie roślin w wodę i utrzymanie pięknego ogrodu aż do okresu zimowej przerwy.

Badanie jakości wody – podstawa do działania

W pierwszej konieczności trzeba wykonać analizę chemiczną i fizyczną wody. Pozwoli ona na określenie odczynu wody i zawartości w niej składników mineralnych. Ta wiedza pozwoli na ustalenie strategii oczyszczania wody z nadmiaru jonów żelaza i ewentualnie manganu. By usunąć zbędne ilości jonów żelaza, konieczne będzie dobre napowietrzenie dostarczanej wody. Z kolei w przypadku jonów manganowych konieczne jest odpowiednie zalkalizowanie wody.

Samodzielne wykonanie odżelaziacza

Dostępne w obrocie handlowym odżelaziacze to różnej wielkości urządzenia. Te wykorzystujące proste napowietrzanie wody składają się zazwyczaj z dwóch zbiorników. Pierwszy z nich wykorzystywany jest do napowietrzania wody i utleniania rozpuszczalnych jonów żelaza. W drugim zaś woda z kłaczkami wytrąconego żelaza jest filtrowana na złożu mineralnym lub katalitycznym. W przypadku takich urządzeń konieczne jest regularne płukanie i regeneracja złoża, co może być utrudnione, szczególnie wtedy, kiedy jedynym odbiornikiem ścieków jest szambo o ograniczonej pojemności.

Warto wiedzieć, że samodzielnie również można wykonać urządzenie pozwalające na oczyszczenie wody i bez konieczności inwestowania w cały zestaw odżelaziający.

Podstawą samodzielnie wykonanego odżelaziacza jest odpowiedniej wielkości zbiornik na wodę, w którym będzie zachodziło utlenianie. Do tego celu można wykorzystać dużą, kilkusetlitrową, plastikową lub metalową beczkę albo dostępny na rynku plastikowy zbiornik o pojemności tysiąca litrów. Należy pamiętać o tym, że zbiorniki te nie mogę być wcześniej wykorzystywane do przechowywania paliw, olejów mineralnych lub innych toksycznych substancji. W zbiorniku trzeba przygotować co najmniej trzy otwory, z których dwa w dolnej części posłużą do zamontowania wyprowadzeń wody oczyszczonej oraz zawiesiny zawierającej osad żelaza. Otwór w górnej części posłuży do dostarczania wody do zbiornika. Dobrym rozwiązaniem są duże zbiorniki o pojemności tysiąca litrów, ponieważ zaopatrzone są one w fabryczne spusty zawartości umieszczone w ich dnie. Około 30 centymetrów od dna trzeba wywiercić drugi otwór, który posłuży do wyprowadzenia rury z wodą oczyszczoną. Do pobierania wody będzie można wykorzystać typowy zestaw hydroforowy, np. dostępny na stronie dostudni.pl. Do rury wyprowadzającej wodę z hydroforu podłączyć trzeba będzie filtry mechaniczne. Doskonale w tym celu sprawdzą się 10" filtry polipropylenowe połączone w baterii o gradiencie wielkości filtra takiej, by na końcu miały one wielkość były 5 i 1 mikrometrów. Pozwoli to na wychwycenie zawieszonych w wodzie kłaczków utlenionego żelaza, które nie będą osądzać się na armaturze lub zabarwiać prania.

Wodę pobieraną bezpośrednio ze studni trzeba wlewać do zbiornika tak, by zapewnić jej jak najlepsze napowietrzenie. Do tego celu można skorzystać ze słuchawki prysznicowej dającej drobne krople. Można użyć też dysz inżektorowych, w których przepływający strumień wody będzie zasysać powietrze służące do napowietrzania wody, a drobne krople będą dobrze napowietrzone. Inżektor będzie dobry, ponieważ pozwoli na zamknięcie zbiornika, co umożliwi uniknięcie zanieczyszczeń z powietrza. Będzie on jednak wymagał dodatkowego odpowietrzacza. Jeśli napowietrzana woda ma niskie pH, trzeba do niej dodać preparat alkalizujący wodę, który ułatwi wytrącanie jonów manganu. Może to być np. węglan sodowy, czyli popularna soda. W przypadku wody o odczynie zbliżonym do obojętnego stosowanie środka zobojętniającego do wody nie jest konieczne. Dodawanie preparatu ułatwi umieszczenie na ściankach zbiornika podziałki ułatwiającej odczyt ilości zawartej wody lub wykonanie wodowskazu w formie bocznej rurki z wodą, pokazującej poziom wody. Ponadto lekko transparentne ścianki dużych zbiorników pozwolą na ocenienie wysokości osiadającego na dnie osadu żelaza i manganu.

Zbiornik odżelaziacza warto napełnić przed nocą – tak, by w jej ciągu na dnie osiadł wytrącony z wody osad utlenionego żelaza i nie zapychał on zamontowanych filtrów wody oraz by nie osiadał w zbiorniku hydroforowym. Po nocy oczyszczoną wodę znad osadu można pobierać do celów użytkowych.

Oczyszczanie odżelaziacza polegać będzie na spuszczeniu zawiesiny żelaza do kanalizacji lub do szamba oraz wypłukaniu zbiornika oczyszczoną wodą z hydroforu.

Samodzielnie wykonany odżelaziacz w formie zbiornika napowietrzającego można będzie później wykorzystać zamiast zbiornika hydroforowego w zestawie odżelaziającym z kolumną ze złożem mineralnym czy katalizującym, np. takiej.

Jak dobrać odżelaziacz?

Wybór właściwego odżelaziacza wbrew pozorom wcale nie jest prosty, ponieważ do prawidłowej pracy tego urządzenia potrzebne jest nie tylko dobrze dobrane złoże filtrujące, ale przede wszystkim dopasowanie wydajności sprzętu do istniejącej już instalacji wodnej i chwilowych poborów wody. Częstym błędem popełnianym przez osoby samodzielnie kupujące odżelaziacz, jest instalacja urządzenia o ograniczonym przepływie. Dlatego szukając skutecznego rozwiązania do domu, w którym woda jednorazowo może być pobierana jednocześnie w trzech lub więcej ujęciach (prysznic, umywalka, pralka czy zmywarka), warto wybrać model o wydajności co najmniej 2m³/h. Mniejsze odżelaziacze o obudowie żywicznej również powinny zapewnić niezbędną podaż wody, jednak nie będą one już w stanie odfiltrować całego żelaza z wody, przez co pozostawi ono nieestetycznie wyglądające zacieki na instalacji sanitarnej. Ponadto urządzenie o zbyt małej wydajności będzie łatwo zdegradować – w konsekwencji nie będzie już możliwa jego całkowita regeneracja. Dlatego w sytuacji, kiedy zachodzi potrzeba oczyszczenia dużych objętości wody jednocześnie, konieczne jest zastosowanie odżelaziaczy o zdecydowanie większych pojemnościach (przynajmniej zbiornik na 150 litrów). Ważnym elementem jest również charakter złoża filtrującego. W przypadku wody z dużą zawartością żelaza i jednoczesną małą zawartością manganu wystarczające będzie złoże filtrujące, na przykład kwarcowe. Jednakże w sytuacji, kiedy zarówno zawartość żelaza, jak i zawartość manganu będą zbyt duże, konieczne jest już użycie specjalnego złoża o właściwościach katalitycznych, które będzie wspomagało utlenianie manganu dwuwartościowego do formy nierozpuszczalnej w wodzie, czyli ditlenku manganu.

Jak zamontować odżelaziacz?

Popularne, dostępne na rynku odżelaziacze z napowietrzaniem, do swojej prawidłowej pracy wymagają odpowiedniego montażu. Niezbędnym elementem jest w tym przypadku ocynkowany zbiornik hydroforowy, który będzie odpowiadał za utrzymanie właściwego ciśnienia wody, odpowiedniego do prawidłowego procesu uzdatnienia wody w odżelaziaczu. Ocynkowany zbiornik hydroforowy jest niestety sporym minusem tego rozwiązania, ponieważ do wydajnego odżelaziania muszą być użyte duże zbiorniki, które zajmują zdecydowanie więcej miejsca. A nie każdy niestety takie miejsce w swojej piwnicy posiada.
Koniecznie trzeba również pamiętać o stałej kontroli ilości (ciśnienia) powietrza w zbiorniku hydroforowym – w przypadku, gdy wystąpi jego niedobór, należy go natychmiast uzupełnić za pomocą sprężarki. Odczyt ciśnienia wykonywany jest za pomocą manometra wskazującego ciśnienie wewnątrz zbiornika oraz wskaźnika poziomu wody.

Jak działa odżelaziacz wody?

Odżelazianie wody przebiega dwuetapowo. W przypadku większości dostępnych na rynku modeli odżelaziaczy wody wymagane jest jej wstępne napowietrzanie. Wykonuje się je za pomocą specjalnej, zamontowanej przed hydroforem zwężki napowietrzającej. To w niej do wody jest dostarczany tlen, który odpowiada za utlenianie żelaza. Natleniona woda wpływa do hydroforu, w którym dochodzi do wstępnego utlenienia żelaza, które ulega tam częściowemu wytrąceniu. Następnie z hydroforu woda wypływa do kolumny ze złożem, gdzie w zależności od rodzaju złoża następuje osadzanie wytrąconego żelaza lub dalsza kataliza, która przyspiesza utlenianie się go i osadzanie wytrąconych zanieczyszczeń. Wytrącone żelazo w formie nierozpuszczalnej (czyli po prostu rdza) osadza się na złożu, zaś oczyszczona woda trafia do domowej instalacji wodnej.
Jeśli woda zawiera bardzo dużo żelaza, koniecznie należy uważać na stan zwężki napowietrzającej i kontrolować ją systematycznie – przynajmniej raz do roku. Wynika to z faktu, że wytrącające się żelazo może ją całkowicie zapchać, a w rezultacie zwężka przestanie zasysać powietrze.

Prawidłowo skonfigurowany i odpowiednio zainstalowany odżelaziacz z napowietrzaniem pozwoli na korzystanie z wysokiej jakości wody, która nie będzie już wymagać stosowania dodatkowej chemii, ani stanowić potencjalnego zagrożenia dla domowników i sprzętów domowych. Przed dokonaniem wyboru odpowiedniego modelu warto jednak poradzić się specjalistów w tej dziedzinie. Tylko wtedy można zyskać pewność, że urządzenie będzie działać prawidłowo i skutecznie, a otrzymana woda pozostanie wolna od nadmiaru szkodliwego żelaza i manganu.

Jak przygotować odżelaziacz do pracy

Odżelaziacz, po wstępnym napowietrzeniu wody oraz po zamontowaniu i wypełnieniu go złożem filtrującym lub po wymianie złoża filtrującego, należy napełnić wodą i wykonać wstępne płukanie złoża samą wodą albo wodą i powietrzem. W czasie odżelaziania przepływ roboczy wody w złożu przebiega z góry na dół, aż do całkowitego wypełnienia złoża. Z kolei proces płukania wstecznego przebiega odwrotnie: woda przepływa z dołu do góry. W tym momencie następuje tzw. ekspansja złoża, w czasie której ziarna piasku i żwiru zostają uniesione do góry i uwalniają nagromadzone na ich powierzchni osady. By nie doszło do wypłukiwania złoża wraz z osadami, proces płukania wstecznego musi być przeprowadzony z odpowiednią prędkością, zaś samo złoże nie może wypełniać w stanie suchym więcej niż 50% objętości zbiornika. W czasie procesu płukania woda przepływa przez obejście odżelaziacza, czyli tak zwany by-pass, a powstające w tym czasie popłuczyny należy skierować do sieci kanalizacyjnej lub do studni chłonnej. Proces trzeba prowadzić aż do momentu uzyskania pełnej klarowności wody.

Po wykonaniu płukania wstecznego trzeba jeszcze wykonać płukanie formujące, w czasie którego następuje odpowiednie ułożenie złoża filtracyjnego oraz usunięcie zanieczyszczeń wprowadzonych podczas płukania wstecznego. Woda płynie przez filtr tak jak podczas normalnej pracy, jednakże nie wpływa już do instalacji, lecz jest odprowadzana na zewnątrz jako popłuczyny. Płukanie formujące trzeba wykonać każdorazowo po zakończeniu płukania wstecznego złoża filtracyjnego. Płukanie formujące jest procesem krótkotrwałym.

Jak często płukać odżelaziacz?

Sterowanie płukaniem można wykonać ręcznie lub automatycznie. Sterowanie automatyczne jest dokonywane w przypadku zakupu głowicy sterującej, która umożliwia ustawienie procesu płukania na dowolną porę doby. Czas płukania dobierany jest z reguły w taki sposób, aby proces nie kolidował z potrzebą korzystania z ujęć wody. Większość zautomatyzowanych urządzeń ma ustawioną fabrycznie porę działania – codziennie pomiędzy 2 a 3 w nocy. W przypadku małej zawartości żelaza w wodzie proces można jednak wykonywać raz na kilka dni. Podobnie jest w przypadku odżelaziaczy z manualnym płukaniem komory. W tej jednak opcji to osoba obsługująca odpowiada za to, by praca urządzenia przebiegała odpowiednio długo i w stosownych odstępach czasu. W przypadku dużych odżelaziaczy, takich jak np. prawie 500-litrowy produkt firmy Wimest, który nierzadko służy również do uzdatniania wody służącej do podlewania, płukanie wykonuje się w zależności od obciążenia: latem częściej a zimą rzadziej.

Jak zasypać odżelaziacz?

Jeśli mimo prawidłowej eksploatacji filtra uzdatniana woda nie spełnia już odpowiednich norm jakości, niezbędna staje się regeneracja lub całkowita wymiana złoża w odżelaziaczu. Jako wypełnienie złoża używany jest piasek i żwir o różnej granulacji – obydwa wykazują odmienne właściwości fizyczne. W przypadku wody z wysoką zawartością manganu można użyć dodatkowo prażonego dolomitu, który zwiększa pH wody, co przyspiesza wytrącanie manganu. Warto jednak mieć na uwadze, że metoda ta jest mało efektywna, jeśli ma się do czynienia z wodą twardą. Dlatego lepszym rozwiązaniem w przypadku wody o wysokiej zawartości manganu jest użycie złoża katalitycznego z ditlenkiem manganu.

Dla zbiornika 300-litrowego odżelaziacza zasypywanie zaczyna się od wsypania na dno granulatu o ziarnistości 2-5 mm. Jego ilość to około 150 kg. Na tę warstwę wsypuje się złoże filtrujące o ziarnie 1,4-2 mm w ilości około 50kg. Wierzchnią warstwę złoża filtracyjnego stanowić będzie granulat o średnicy ziaren 0,8-1,4 mm w ilości około 150 kg. Tak wypełniony odżelaziacz następnie się płucze i formuje, by mógł efektywnie wykonywać swoje zadanie. Wymiany złoża należy dokonać wtedy, kiedy stare nie spełnia już swojej funkcji.

W przypadku użytkowania odżelaziacza trudno określić konkretne, ścisłe ramy czasowe pomiędzy wymianami złoża, ponieważ prawidłowo konserwowany, płukany i formowany odżelaziacz z powodzeniem będzie spełniał swoje zadanie przez co najmniej kilkanaście lat.v

Woda studzienna przeznaczona do spożycia, do celów bytowych, gospodarczych lub przemysłowych musi spełniać określone parametry jakościowe. Jednakże rzadko kiedy surowa woda studzienna nadaje się do bezpośredniego wykorzystania. W większości przypadków musi być przed użyciem odpowiednio uzdatniona. Podstawowym procesem uzdatniania wody jest jej odżelazianie i odmanganianie.

Żelazo w wodzie studziennej

Zawartość żelaza w wodach podziemnych związana jest z jego obecnością w skalach tworzących skorupę ziemską. Wysoką zawartością żelaza charakteryzują się np. skały magmowe, piryty i łupki pirytowe, ilaste skały osadowe czy rudy siarczkowe. Z nich to jony żelaza przenikają do wód podziemnych, osiągając stężenia rzędu nawet kilkudziesięciu miligramów na litr wody. Zjawisko to jest nasilone szczególnie w przypadku wód o niskim pH lub zawierających dużo substancji organicznych. Innym źródłem zanieczyszczenia wód podziemnych żelazem są też wody kopalniane, odcieki ze zwałowisk odpadów górniczych i ścieki przemysłowe z kopalni oraz przetwórni rud żelaza czy ścieki z zakładów chemicznych i przemysłowych, w których wykorzystuje się lub przerabia surowce i materiały zawierające duże ilości żelaza.

Jony żelaza i manganu wpływają przede wszystkim na właściwości organoleptyczne wody, przyczyniają się do powstawania żółto-brunatnych plam i osadów na pranych tkaninach. Wysoka zawartość jonów żelazowych sprzyja także rozwojowi bakterii żelazowych, które osiedlają się na wewnętrznych ściankach elementów wodociągowych i wytwarzają na nich biofilm, przez co skraca się ich żywotność, m.in. przez zarastanie światła przewodów. Biofilm na ściankach rur wodociągowych może stać się też siedliskiem dla innych mikroorganizmów, skutkiem czego nawet uzdatniona i spełniająca wymagania sanitarne woda wodociągowa w punkcie poboru może nie spełniać wymagań czystości mikrobiologicznej. Nadmiar żelaza w spożywanej wodzie rzadko kiedy skutkuje wystąpieniem objawów chorobowych i zazwyczaj nie wpływa szkodliwie na zdrowie, nawet kiedy zawartość żelaza zmienia jej parametry smakowe. Jedynie nieliczne badania wskazują na możliwy związek między zawartością jonów żelaza i manganu w wodzie a niską urodzeniową masą ciała noworodków.

Problem nadmiernej zawartości żelaza w wodzie dotyczy około 70% miejsc poboru wód podziemnych. Podwyższonej zawartości żelaza często towarzyszy też obecność znacznych ilości jonów manganowych, amonowych oraz rozpuszczonego w wodzie dwutlenku węgla.

Woda podziemna zawiera żelazo w formie jonów Fe2+, które charakteryzują się wysoką rozpuszczalnością w wodzie, przez co nawet w dużych stężeniach nie wpływają istotnie na barwę i zmętnienie wody, zwłaszcza że w stabilnych warunkach gruntowego pokładu wody nie dochodzi do jej utleniania. Żelazo w tej formie jest trudne do usunięcia z wody, np. przez filtrację. Dopiero w czasie poboru wody, jej uzdatniania i rozprowadzania następuje jej utlenianie do formy Fe3+. Skutkiem tego zjawiska jest wytrącanie się słabo rozpuszczalnych form barwnych odpowiadających za żółto-brunatne zabarwienie wody i jej zmętnienie. Wzrost mętności wody i pojawienie się barwy zazwyczaj negatywnie wpływa na ocenę takiej wody. Podobnie jest w przypadku jonów manganowych, które z rozpuszczalnej formy Mn2+ utleniają się do nierozpuszczalnej formy Mn4+.

Odżelaziacze

Dlatego by usunąć żelazo i mangan z wody studziennej, najlepiej do tego celu wykorzystać odżelaziacze. Mogą być to urządzenia działające dwuetapowo lub jednoetapowo. W urządzeniach dwustopniowych, np. w odżelaziaczach firmy Wimest oferowanych w sklepie dostudni.pl, pierwsza faza polega na napowietrzaniu wody za pomocą aspiratora. Napowietrzona woda jest następnie przepuszczana przez złoże filtracyjne, które wychwytuje nierozpuszczalne w wodzie cząsteczki związków żelaza. W odżelaziaczach firmy Wimest stosuje są dwa rodzaje złóż: Otoman lub kwarcowe. Złoże Otoman ma właściwości utleniające i katalityczne, które zawdzięcza zawartości dwutlenku manganu, oraz filtracyjne, wynikające ze specyficznej budowy ziaren. Z kolei złoża kwarcowe wykonywane są z piasków i żwirków filtracyjnych, które fizycznie zatrzymują nierozpuszczalne formy żelaza i manganu. By złoże prawidłowo działało przez długi czas, co jakiś czas należy je przepłukiwać. Wykonuje się to przez przepuszczenie silnego strumienia wody w kierunku przeciwnym do roboczego.

Rozwiązanie dwustopniowe jest prostsze w działaniu i eksploatacji, ponieważ w jednostopniowym procesie uzdatniania wody w celu utlenienia jonów żelaza i manganu wykorzystuje się tylko złoże katalityczne, zawierające dwutlenek manganu. Jego rola polega na utlenianiu rozpuszczonych form żelaza (Fe2+) i manganu (Mn2+) w wyniku działania tlenu i kontaktu z ziarnami katalizatora. W wyniku tego żelazo i mangan wytrącają się z wody w formie wodorotlenków, co umożliwia ich równoległe odfiltrowanie na ziarnach złoża. Złoże takie także wymaga okresowej regeneracji przeciwprądowej, wykonywanej za pomocą roztworu nadmanganianu potasu (KMnO4).